ครูเขตร ศรียาภัย เป็นผู้ที่ศึกษาเกี่ยวกับ
มวยไทยอย่างลึกซึ้ง และกว้างขวางไปถึง
ศิลปะการต่อสู้ทุกประเภททั้งในและต่างประเทศ ได้รับการยกย่องให้เป็นปรมาจารย์มวยไทย มีลูกศิษย์ที่ท่านกรุณาไปสอนตามสถาบันการศึกษาระดะบอุดมศึกษามากมาย เช่น
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์,
โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า ฯลฯ ความรู้ความสามารถของท่านครอบคลุมตั้งแต่การสั่งสอนฝึกฝนมวยตั้งแต่อดีต (สมัยรัชการที่ 5)จนถึงการฝึกสอนมวยในปัจจุบัน นอกจากนี้ท่านยังได้อบรมสั่งสอนลูกศิษย์เกี่ยวกับศีลธรรมจรรยาของความเป็นลูกผู้ชายที่แท้จริง ประวัติของท่านจึงสมควรที่จะได้รับการเผยแพร่ให้ได้ระลึกถึง ในฐานะผู้ที่มีความรู้ ความสามารถเกี่ยวกับศิลปแห่งมวยไทยอย่างแท้จริง
เขตร ศรียาภัย สืบตระกูลมาจากนักรบโดยลำดับดังนี้
พระยาชุมพร (ซุ่ย ซุ่ยยัง) ตาทวด (พ่อของย่า) เป็นแม่ทัพไทยตีเมือง
มะริด และเมือง
ตะนาวศรีมาขึ้นประเทศไทย ปลายรัชกาลที่ 2 พ.ศ. 2367 มีลูกเขยชื่อปาน ซึ่งได้เป็นที่พระศรีราชสงคราม
พระศรีราชสงคราม (ปาน) ปลัดเมือง
ไชยา (เป็นปู่) มีลูกชายชื่อขำ ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในรัชกาลที่ 4 รับใช้สอยในสำนักสมเด็จเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ที่สมุหพระกลาโหมและได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นหลวงสารานุชิต ผู้ช่วยราชการเมืองไชยาเมื่ออายุ 25 ปี
หลวงสารานุชิต (ขำ ศรียาภัย) ได้ช่วยปราบจีนจลาจลที่เมือง
ภูเก็ต ในคราวเดียวกันกับหลวงพ่อแช่ม เจ้าอาวาส
วัดฉลองซึ่งพวกจีนติดสินบนหัว 1,000 เหรียญ เมื่อพวกจีนจลาจลแตกพ่ายหนีกระจัดกระจายลงเรือใบใหญ่ออกทะเล จึงได้รับปูนบำเหน็จความดีความชอบเลื่อนยศเป็น พระยาวิชิตภัคดีศรีพิชัยสงคราม ผู้ว่าราชการเมืองไชยา พ.ศ. 2422
พวกจีนจลาจลที่ภูเก็ตหนีลงเรือแต่ไม่กลับเมืองจีน ได้เที่ยวปล้นตามหัวเมืองชายทะเล ตั้งแต่ปลายอาณาเขตไทยทางใต้จนถึงเมือง
เกาะหลัก คือ
ประจวบคีรีขันธ์ เรือรบหลวง 2 ลำ มีกำลังพล 200 ต้องประจำรักษาเมืองภูเก็ต จึงเป็นหน้าที่ของเจ้าเมืองทำการปราบปราม เวลานั้นพระยาวิชิตภัคดีศรีพิชัยสงคราม เป็นเจ้าเมืองไชยา แต่มีหน้าที่รักษาเมือง
ชุมพร และกาญจนดิษฐ์ด้วย ได้คิดสร้างลูกระเบิดมือขึ้นครั้งแรกในประเทศไทย รวบรวมพลอาสาออกปราบปรามโจรจีนสลัดในอ่าวไทยเป็นเวลา 3 ปี โจรจีนสลัดสงบราบคาบ จึงได้รับพระราชทาน
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างๆ เป็นบำเหน็จโดยลำดับ จนถึง พ.ศ. 2442
พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนเป็น พระยาวัยวุฒิวิเศษฤทธิ เมื่อวันที่ 23 ตุลาคม เพื่อประกาศความดีความชอบที่ได้สร้างลูกระเบิดมือ อันเป็นอาวุธแปลกไม่เคยเห็นกันในสมัยนั้น
ต่อมาอีก 7 ปี คือวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2449 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรให้เลื่อนเป็น
พระยาวจีสัตยารักษ์ มีตำแหน่งเป็นผู้กำกับ
การถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา จนกระทั่งวันถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2457
เขตร ศรียาภัย เป็นลูกคนสุดท้องของพระยาวจีสัตยารักษ์ (ขำ ศรียาภัย) ในสมัยเด็กอายุประมาณ 10 ขวบ เขตร ศรียาภัย ได้เข้าโรงเรียนมัธยมวัดสุทธิวราราม อยู่ที่บ้านทวาย ชอบกีฬาประเภทออกแรงทุกชนิด เช่น พายเรือ
ว่ายน้ำ วิ่งแข่ง ตี่จับ ฯลฯ ได้เป็นที่ 1 ในชุดวิ่งเปี้ยวชิงชนะเลิศกับชุดโรงเรียนวัดประทุมคงคา ได้ถ้วยและโรงเรียนวัดสุทธิวรารามมีชื่อทางวิ่งเปี้ยวแต่นั้นมา ลาออกเพื่อเข้า
โรงเรียนอัสสัมชัญเมื่ออายุได้ 13 ปี เพราะทนถูกรังแกจากนักเรียนที่ใหญ่กว่าไม่ไหว ณ โรงเรียนฝรั่งแห่งใหม่กลับร้ายกว่าโรงเรียนเดิมเพราะมีนักเรียนมากกว่า 3 เท่า เขตร ศรียาภัย ต้องอดทนถูกรังแกอยู่ 3 ปี อันเป็นปฐมเหตุแห่งความพยายามศึกษาวิชาต่อสู้ ซึ่งมีครูดี ๆ รวม 12 ท่าน
เขตร ศรียาภัย เรียนอยู่ที่โรงเรียนอัสสัมชัญจนถึง พ.ศ. 2460 ได้ถูกบังคับให้เข้าชุดฟุตบอลแข่งขันกับพวกนักเรียนฝรั่งเศสทั้งๆ ที่ไม่มีความรู้ว่าเล่นกันอย่างไร แต่ชุดฟุตบอลนักเรียนอังกฤษก็ชนะ ได้รับเหรียญทองจารึกว่า JUNIOR TOURNAMENT 1917 รวม 11 เหรียญกับถ้วย 1 ใบ ต่อจากนั้นก็ได้เล่นฟุตบอลให้โรงเรียนและสมาคมอัสสัมชัญรวมเป็นเวลาประมาณ 17 ปี ในปี พ.ศ. 2477 โรงเรียนอัสสัมชัญจัดงานฉลองเป็นการใหญ่ที่ได้ตั้งโรงเรียนมาครบ 50 ปีบริบูรณ์ เขตร ศรียาภัย จึงได้รับรางวัลเหรียญทองคำสร้างพิเศษมีคำจารึกเป็น
ภาษาละตินว่า SEMPER FIDELIS ซึ่งแปลเป็นไทยว่า
ซื่อสัตย์ตลอดกาล อันเป็นเหรียญเดียวที่โรงเรียนมอบให้นักเรียนตั้งแต่สร้างโรงเรียนมาตลอด 90 ปี
ครูมวย
- พระยาวจีสัตยารักษ์ ผู้เป็นบิดา
- คุณอากลัด ศรียาภัย ผู้บังคับการเรือกลไฟรัศมี
- หมื่นมวยมีชื่อ (ปล่อง จำนงทอง) ซึ่งต่อยกับนักมวยโคราช ต่อหน้าพระที่นั่งพระพุทธเจ้าหลวงฯ ในงานพระเมรุกรมขุนมรุพงศ์ศิริพัฒน์ที่ทุ่งพระเมรุ
- ครูกลับ อินทรกลับ (พ่อนายกลม อินทรกลับ ซึ่งเข้ามาต่องกับนายศิริ สุวรรณวยัคฆ์ พละเอก 11 ยกเสมอกันที่สนามสวนกุหลาบ เมื่อ พ.ศ. 2463)
- ครูสอง ครูมวยแห่งบ้านนากะตาม อำเภอท่าแซะ
- ครูอินทร์ ศักดิ์เดช บ้านท่าตะเภา อำเภอเมือง เคยมาต่อยกับนายสุวรรณ นิวาสวัต และแพ้ครั้งแรกในชีวิตเพราะถูกวางยาดมแอมโมเนีย
- ครูดัด กาญจนากร ครูมวยบ้านหนองทองคำ
- ครูสุก เนตรประไพ ครูมวยบ้านแสงแดด
- ครูวัน ผลพฤกษา ครูมวยตำบลศาลเจ้าตาแป๊ะโป
- อาจารย์หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิวงศ์ สวัสดิกุล
- ครูกิมเส็ง ทวีสิทธิ์ ปรมาจารย์มวยมีชื่อในพระนครและหัวเมือง และเป็นอาจารย์สอนมวยกรมพลศึกษา
- อาจารย์หลวงวิศาลดรุณากร (อั้น สาริกบุตร) ลูกศิษย์เอกของปรมาจารย์ พระไชยโชคชกชนะ (อ้น) และปรมาจารย์ขุนยี่สานสรรพยากร (ครูแสงดาบ) ครูมวยและกระบี่กระบองลือชื่อสมัยล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 6 อาจารย์หลวงวิศาลดรุณากร เป็นครูมวยของโรงเรียนสวนกุหลาบ สมัย พ.ศ. 2464 และเป็นผู้เขียนตำรามวยไทยซึ่งกระทรวงศึกษาธิการ รับรองให้เป็นหลักสูตรสอนนักเรียน